ความรู้เพื่อหญิงไทยและจิตอาสา
เรื่องโดย จุฑาทิพย์ ตาฬุมาศสวัสดิ์
Photo Credit: กรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว
แนวทางในการปรับตัวของหญิงไทยในต่างแดนโดยใช้หลักการ 5S
หลักการ 5S เป็นการประยุกต์ใช้ทฤษฎีฐานที่มั่นคง (Secure Base Theory) ซึ่งมุ่งเน้นการทำความเข้าใจว่าบุคคลสามารถปรับตัวและพัฒนาความผาสุกในสภาพแวดล้อมใหม่ โดยใช้ “ฐานที่มั่นคง” ทั้งจากภายในและภายนอกเพื่อรับมือกับความท้าทายของการย้ายถิ่นฐาน

หลักการ 5S ประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก 5 ประการ ดังนี้
- S – Self Love (care) คือการดูแลเอาใจใส่และรักตนเอง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการส่งเสริมความเข้มแข็งภายในและการพัฒนาศักยภาพของตนเอง
- S – secure based คือการมี “ฐานที่ดีแต่เด็ก” ซึ่งในบริบทของการประยุกต์ใช้ทฤษฎีฐานที่มั่นคงนั้น หมายถึงการสร้างฐานที่มั่นคงภายใน เช่น การเสริมสร้างความเชื่อมั่นในตนเอง ความสามารถในการแก้ปัญหา และการปรับตัวของตนเอง
- S – Social support คือการสร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนและคนรอบข้าง ซึ่งเป็นฐานที่มั่นคงภายนอก โดยการสร้างและรักษาเครือข่ายทางสังคม ครอบครัว เพื่อน และชุมชน ที่ให้การสนับสนุนทางอารมณ์และทรัพยากรต่างๆ นอกจากนี้ ยังมีข้อเสนอแนะในการสร้างสังคมและมิตรภาพที่ดีต่อเพื่อนคนไทยด้วยกันเพื่อก่อให้เกิดเครือข่าย
- S – Survive คือการเรียนรู้ที่จะอยู่รอด ซึ่งเกี่ยวข้องกับการมีทักษะในการเผชิญหน้ากับความยากลำบากต่างๆ เช่น อุปสรรคทางภาษาหรือวัฒนธรรมได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- S – Strength คือความอดทน ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่สำคัญในการเตรียมความพร้อมสำหรับการใช้ชีวิตในต่างแดน โดยเน้นย้ำถึงการมีสติและความอดทน

หลักการ 5S จึงเป็นแนวทางการสร้าง “ฐานที่มั่นคง” ให้แก่ผู้โยกย้ายถิ่นฐาน
เพื่อส่งเสริมการปรับตัวและรับมือกับความท้าทายในการใช้ชีวิตในต่างแดน และมุ่งเน้นการสร้างรากฐานที่มั่นคงทั้งจิตใจและการสนับสนุนทางสังคม เพื่อให้ผู้โยกย้ายถิ่นฐานรู้สึกปลอดภัยและสามารถจัดการกับความยากลำบากต่างๆได้ เช่น อุปสรรคทางภาษา วัฒนธรรม หรือความรู้สึกโดดเดี่ยวได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยมีจุดเน้นในการสร้างความเข้มแข็งจากภายใน และสร้างฐานที่มั่นคงจากภายนอก
- เน้นการสร้างความเข้มแข็งภายใน: การมี S – Self Love (การรักตนเอง), มี S – secure based (ฐานที่ดีแต่เด็ก) ซึ่งหมายถึงความเชื่อมั่นและความสามารถในการแก้ปัญหา, การมี S – Survive (การเรียนรู้ที่จะอยู่รอด)และS – Strength (ความอดทน) จะช่วยลดความเครียดและทำให้สามารถสำรวจและเติบโตในถิ่นที่อยู่ใหม่ได้
- เน้นการสร้างฐานที่มั่นคงภายนอก: การมี S – Social support (การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อน คนรอบข้าง) ช่วยให้ผู้ย้ายถิ่นฐานมีเครือข่ายสนับสนุนที่มั่นคง ซึ่งเป็น “จุดยึดเหนี่ยว” ที่ช่วยให้ก้าวข้ามความไม่แน่นอนและสร้างชีวิตใหม่ได้อย่างปลอดภัย
จากการทำกิจกรรมกลุ่มในประเด็น ข้อกังวล และข้อเสนอแนะของหญิงไทยที่ใช้ชีวิตในต่างแดน หลังจากที่สมาชิกแต่ละกลุ่มได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์ ภายในกลุ่มย่อย และในที่ประชุมแล้วพบประเด็นความกังวลและ ข้อเสนอแนะต่อสถานการณ์ดังนี้

ข้อกังวลจากการแลกเปลี่ยนประสบการณ์
- ภายในครอบครัวได้แก่: การปรับตัวของสามี, สัตว์เลี้ยง ไม่มีคนดูแล, กังวลต่อบุคคลในครอบครัว (ลูกสาว, แม่)ได้รับความลำบาก
- ด้านสังคมวัฒนธรรมได้แก่ : วัฒนธรรม อาหาร สภาพอากาศที่แตกต่าง, ทัศนคติของเพื่อนร่วมงาน/เพื่อบ้าน, ถูกหลอกจากความไว้ใจว่าเป็นคนที่มาจากเมืองเดียวกัน
- ด้านกฎหมาย: ความเข้าใจด้านกฎหมาย กฎระเบียบของบ้านเมือง, กฎการเสียภาษี, การลงทะเบียนต่างด้าว, กฎหมายระหว่างประเทศการเดินทาง
- ด้านเศรษฐกิจ: อาชีพ, เศรษฐกิจ, รายได้, ค่าครองชีพ
- ด้านสุขภาพ: การทำประกันสุขภาพ, การฝึกจิตใจ, ความเข้มแข็งทางใจ, การทำใจ
- อื่นๆ: ข้อจำกัดในการช่วยเหลือจากสถานทูต เมื่อเกิดเหตุ การช่วยเหลือล่าช้า มีขั้นตอนยุ่งยาก
ข้อเสนอแนะ/การเตรียมความพร้อม
- ต้องมีสติ ความอดทน พึ่งพาตนเอง พึ่งพาหลักธรรมทางศาสนา
- สร้างสัมพันธ์กับคนรอบข้างด้วย อาหาร สถานที่ท่องเที่ยว โดยนำเอาความอ่อนโยนของวัฒนธรรมไทยมาใช้
- สร้างสังคมและมิตรภาพที่ดีต่อเพื่อนคนไทยด้วยกันเพื่อให้เกิดเครือข่าย
- สร้างจุดยืน/ตัวตน ให้แก่ตนเอง โดยการทำงานให้หนักเพื่อให้ได้รับการยอมรับ, การเป็นที่ปรึกษาแบ่งปันข้อมูลให้แก่กลุ่มเพื่อน
- รายงานตัวแก่เจ้าหน้าที่สถานทูต/วัด (แล้วแต่พื้นที่)
- ในรายที่กังวลเรื่องสัตว์เลี้ยง อาจหาเจ้าของใหม่ หรือจ้างคนเลี้ยงดู
- ด้านภาษานอกจากการฝึกใช้ภาษาประจำชาติของแต่ละประเทศแล้ว ปัจจุบันสามารใช้แอพพลิเคชั่น แปลภาษาในการช่วยเหลือในการสื่อสารได้
- สามารถดำเนินการขอความช่วยเหลือผ่าน สายด่วน 1300 โดยเป็นการทำงานร่วมกับสถานทูต และหน่วยงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงมนุษย์
จุดแข็งของโครงการ
- โครงการได้คู่งานที่เข้มแข็ง และ ผู้ประกอบการในพื้นที่เชียงใหม่
- โครงการเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายในพื้นที่เชียงใหม่และพื้นที่ภาคเหนืออย่างหลากหลาย
- ผู้เข้าร่วมเกิดความตระหนักในความสำคัญของการเตรียมตัวย้ายถิ่นทั้งมิติทางจิตใจและทางด้านชีวิตความเป็นอยู่
- เกิดการรวมตัวของกลุ่มเป้าหมายเพื่อทำกิจกรรมต่อเนื่อง
สิ่งที่ได้เรียนรู้จากประสบการณ์ชีวิต
- ชีวิตคู่คือการอยู่กับความแตกต่าง ต้องอาศัยความเข้าใจและทัศนคติที่ดี
- ทัศนคติคือหัวใจของการสื่อสาร โดยเฉพาะในภาวะที่เกิดความขัดแย้ง

Field visit
- โรงเรียนการนวดไทย หางดง
- บ้านสบายวิลเลจ ซีเนียร์เรสซิเดนท์ รีสอร์ทดูแลผู้สูงอายุใน เชียงใหม่ เป็นศูนย์ดูแลผู้สูงอายุครบวงจรสําหรับทั้งชาวไทยและต่างชาติ
