การกลับไปเมืองไทยเมื่อเดือนตุลาคมปี ๒๐๑๗ ที่ผ่านมา ได้เห็นถึงความเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง ทั้ง ๆ ที่เพิ่งกลับครั้งล่าสุดเมื่อปีก่อนหน้า แต่รู้สึกว่าคราวนี้ต้องทำความรู้จักประเทศตัวเองอีกครั้ง
อยู่ดี ๆ พนักงานในธุรกิจต่าง ๆ ก็พูดภาษาจีนได้เป็นอย่างดี และกลายเป็นตัวเชิดหน้าชูตา ขับเคลื่อนองค์กรอย่างราบรื่น
โดยเฉพาะเชียงใหม่ที่กำลังวิ่งตามกระแสสังคมจีนไปอย่างไม่ลดละ
- อยู่ดี ๆ ร้านกลางเวียงเชียงใหม่ก็พากันขายหมอนยางพารา ทั้ง ๆ ที่ใครสักคนอาจไปสร้างภาพ ทำรีวิวไว้ในเว็บยอดฮิตของจีนสักแห่ง
- อยู่ดี ๆ เราก็ต้องดั้นด้นไปกินร้านอาหารไกล ๆ ซ่อนอยู่ในหลืบ เพียงเพราะเป็นร้านที่ยอดรีวิวดี แต่เอาเข้าจริง กลับไม่มีอะไรน่าสนใจสักนิด…แต่เป็นเพราะช่างภาพเก่ง กล้องคุณภาพดี มุมมองโคลสอัพหลังละลายสร้างอารมณ์ร่วม และคำชมรีวิวที่จ้างเขียน
- อยู่ดี ๆ ร้านอาหาร vegan หรือมังสวิรัติเดิมที่เคยเป็นลูกค้าประจำ ก็มีแคชเชียร์ พนักงานเสิรฟ (และพ่อครัว?) เป็นคนจีนที่พูดไทยและอังกฤษได้อย่างคล่องแคล่ว โดยที่หน้าตาร้านและเมนูเหมือนเดิมทุกอย่าง
- อยู่ดี ๆ บางคณะในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ก็มีนักศึกษาคนจีนเกือบเต็มชั้นเรียน จนการสอนต้องกลายเป็นใช้ภาษาอังกฤษเป็นหลัก นักศึกษาไทยคนไหนอังกฤษอ่อนแอ ก็แพ้ ต้องดร็อปออกไป
- อยู่ดี ๆ ครอบครัวก็พากันไปเที่ยวสิบสองปันนา ที่เราเคยคิดว่าเป็นเมืองเล็ก ๆ เป็นชนเผ่าที่พูดภาษาคล้ายภาษาเหนือ แต่จากคำบอกเล่า สิบสองปันนาในวันนี้ เจริญทางด้านวัตถุ ไปไกลแบบเชียงใหม่เทียบไม่ติด ตึกรามสูงใหญ่ เจริญเทียบเท่า ถนนสุดหรูอย่างออร์ชาร์ดโร้ด ในประเทศสิงคโปร์
- อยู่ดี ๆ พนักงานในธุรกิจเล็ก ๆ อย่างร้านแฟมิลี่มาร์ท ไปรษณีย์ หรือร้านค้าริมถนนในเชียงใหม่ หรือแม้แต่ตอนที่ก้าวเท้าเหยียบสุวรรณภูมิ หลายคนก็พูดภาษาจีนได้เป็นอย่างดี และกลายเป็นตัวเชิดหน้าชูตา ขับเคลื่อนองค์กรอย่างราบรื่น
โลกยุคใหม่คืออะไร มันคือโลกที่ประเทศจีนคือประเทศมหาอำนาจ กำหนดทิศทางกระแสหลักของโลกได้
บทความนี้ไม่มีการตัดสิน หรือ judgment ใด ๆ ซ่อนอยู่ แต่เป็นการย้ำเตือนตัวเองว่า โลกเดินทางเข้าสู่ยุคใหม่แล้ว ถ้าเราไม่ปรับตัวตาม หรือมัวแต่ต่อต้าน เราอาจเป็นจุดอ่อนและพ่ายแพ้ไปเช่นกัน
โลกยุคใหม่คืออะไร มันคือโลกที่ประเทศจีนคือประเทศมหาอำนาจ กำหนดทิศทางกระแสหลักของโลกได้ ทุกวันนี้จำนวนคนจีนที่พูดภาษาอังกฤษได้ มีมากกว่าจำนวนคนอเมริกันทั้งประเทศ และยังว่ากันว่าเป็นเจ้าหนี้คนอเมริกันทุกครอบครัวด้วย
โลกยุคใหม่ คือโลกของดิจิตัล เทคโนโลยี เป็นโลกที่ไม่ได้ค่อย ๆ เดินเหมือนเคย แต่กำลังวิ่ง และวิ่งเร็วมากด้วย
ประเทศจีนมีการวางแผนส่งคนออกไปเป็นนักท่องเที่ยว เปิดหูเปิดตาคนในชาติให้เห็นโลกที่แตกต่าง ต่อมาส่งนักศึกษาออกไปเรียนทั่วโลก เพื่อเรียนรู้เอาศาสตร์วิชา วิทยาการของแต่ละประเทศเข้ามาผนึกในตัวประชากรของเขา…
นี่คือความฉลาดของผู้นำประเทศ เขายอมรับความแตกต่าง การปรับตัวและวิทยาการใหม่ ๆ มันสะสม ส่งผลให้ประเทศเขาก้าวมาอยู่แถวหน้า
ไม่มีใครเก่งมาตั้งแต่แรก ครั้งหนึ่ง เติ้งเสี่ยวผิงเคยบอกลูกน้องหลังจากที่เขาไปเยี่ยมประเทศสิงคโปร์ ในปี ค.ศ. 1978 และเห็นสิงคโปร์นำพาประเทศออกมาจากความยากจน ว่า “จงเรียนรู้จากโลก เรียนรู้จากสิงคโปร์ และทำให้ดีกว่าเขา”1
เติ้งเสี่ยวผิงยอมรับและให้เกียรติสิงคโปร์ซึ่งเป็นประเทศเล็กมาก เขาเรียนรู้จากประเทศเล็ก ๆ โดยไม่ได้ทะนงในประเทศที่ยิ่งใหญ่ของตน
“It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent that survives. It is the one that is most adaptable to change.” …….Charles Darwin
“ไม่ใช่สายพันธุ์ที่แข็งแรงที่สุดหรือฉลาดที่สุดที่จะอยู่รอด แต่เป็นสายพันธุ์ที่ปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงได้ดีที่สุดต่างหาก” ………… ชาร์ลส ดาร์วิน
โลกยุคใหม่ คือโลกของดิจิตัล เทคโนโลยี เป็นโลกที่ไม่ได้ค่อย ๆ เดินเหมือนเคย แต่กำลังวิ่ง และวิ่งเร็วมากด้วย วิทยาการ ความรู้ ข้อมูลการสื่อสารเดินทางมาหาเราเพียงปลายนิ้วคลิก กระแสของโลกวิ่งตามกันไปในทิศทางที่โลกออนไลน์นำพา
ตอนที่มาร์ค ซัคเคอร์เบิร์กกับเพื่อนเริ่มต้นสร้างเฟสบุ๊คเพื่อใช้กันในมหาวิทยาลัย เขาคงนึกไม่ถึงว่า มันจะทรงอิทธิพลมากขนาดนี้ในปัจจุบัน ซึ่งแน่นอน มันก็มีทั้งผลดีและผลเสียเช่นกัน
ในเมืองไทย ตำรวจเสาะหาคนร้ายได้จากเบาะแสที่คนแจ้งและสืบผ่านสังคมออนไลน์ ตามเพจชื่อดังต่าง ๆ ในเฟสบุ๊ค จนเกิดเป็นคำว่า นักสืบพันทิป หรือนักสืบอีจัน แม้แต่กฎหมาย ยังเปลี่ยนได้เพราะกระแสสังคมที่ถูกจุดขึ้นมาจากโลกออนไลน์
ในปัจจุบัน เราไม่ต้องใช้เวลาเรียนวิชาต่าง ๆ นานเป็นปี คนรุ่นใหม่สามารถเรียนรู้ทักษะหลากหลายผ่านคลิปความยาวไม่ถึง 10 นาที
ความรู้ก้าวไปสู่รูปแบบแชร์ริ่ง หรือ Sharing มีการสอนทักษะต่าง ๆ ผ่านคลิปวิดีโอสั้น ๆ ในสมัยก่อนเราอาจได้ยินคำว่า ออนไลน์ หรือ การเรียนทางไกล (distance learning) ซึ่งเป็นการเรียนหนังสือผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์ซึ่งต้องใช้เวลาเรียนนาน ๆ
ในปัจจุบัน เราไม่ต้องใช้เวลาเรียนวิชาต่าง ๆ นานเป็นปี คนรุ่นใหม่สามารถเรียนรู้ทักษะหลากหลายผ่านคลิปความยาวไม่ถึง 10 นาที เน้นเนื้อหากระชับ ภาพ-แสงสวย เพลงประกอบไพเราะ และที่สำคัญมีเร่งความเร็วหรือสปีดวิดีโอให้ไวขึ้น ให้ทุกอย่างรวบรัด (short-cut) เข้าไปอีก
ตัวอย่าง: คลิปสอนทำอาหาร เพจ Tasty ที่ภายหลังแตกเพจออกเป็น Tasty Grill, Tasty Japan, Tasty Vegetarian ฯลฯ เพื่อสอนทำอาหารประเภทต่างๆ เพจงานฝีมืองานประดิษฐ์อย่าง Nifty เพจเคล็ดลับเรื่องดี ๆ อย่าง Goodful หรือถ้าอยากฝึกวาดรูป ออกแบบ หรือทักษะศิลปะต่าง ๆ ก็สามารถเรียนผ่านคลิปของเพจ Skillshare
ผู้คนโถมเข้าไปหาโอกาสในโลกที่ไม่มีพรมแดน จนกลายเป็นทิศทางที่โลกมุ่งไปเรียบร้อย … ไม่มีใครต้านทานได้ นอกจากจะทำใจ ทำความเข้าใจ หรือวิ่งตามมันไป
เพจชื่อดังเหล่านี้มีคนเข้าไปดูกันเป็นล้าน ๆ คนจากทั่วโลก ผู้ก่อตั้งเป็นเพียงกลุ่มคนรุ่นใหม่ในวัยระหว่าง 25-35 ปี และกลายเป็นมหาเศรษฐีอายุยังน้อย อย่าง Skillshare มีผู้ก่อตั้งเป็นเด็กหนุ่มชาวไทยที่เติบโตอยู่ในอเมริกา
รูปแบบการปฏิสัมพันธ์ การสื่อสาร การค้า การสร้างรายได้ การสร้างความร่ำรวย สร้างโอกาส ถูกย้ายเข้าไปอยู่ในโลกออนไลน์ เพราะเป็นโลกที่ไม่มีพรมแดนหรือข้อจำกัดมาก ผู้คนจึงพากันโถมเข้าไปหาโอกาสเหล่านี้มากจนกลายเป็นทิศทางที่โลกมุ่งไปเรียบร้อยแล้ว เป็นกระแสที่ไม่มีใครต้านทานได้ นอกจากจะทำใจ ทำความเข้าใจ อ้าแขนรับหรือวิ่งตามมันไป
ตั้งแต่ยุคไหนต่อไหน มนุษย์เรามักเฝ้ามองหาอนาคต ตอนนี้ ใครจะนึกว่าอนาคตก็กำลังวิ่งเข้าหาเราอยู่ และอนาคตอาจจะมาถึงตัวเราเร็วกว่าที่เคยคาดคิดไว้ก็ได้…
ข้อมูลจากหนังสือ “Future: ปัญญาอนาคต” โดย ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา
