แค่อยากเล่า ที่เขาว่ามา… งานล่าม งานแปล ต่างกันตรงไหน
งานแปล คนแปลหรือนักแปล เขาอ่านเยอะ เขียนเยอะ มีเวลาเยอะ มีโอกาสได้ใช้ภาษาได้สละสลวย ลื่นไหลลงตัว ใช้ทักษะด้านภาษาที่เขาถนัดตามงานที่แปลนั้น ๆ ความรู้รอบตัวเยอะ ใช้ภาษาได้หลากหลายระดับ มีต้นฉบับ มีอารมณ์สุนทรี สร้างงานออกมาได้เป็นรูปร่าง เป็นผลงาน เป็นงานสารบัญ ทิ้งไว้ได้ยืนนาน
ล่าม ไม่ใช่แค่รู้ภาษาก็เป็นล่ามได้แล้ว งานล่าม ไม่เด่น ไม่ดัง แต่สำคัญนะคะ คนเป็นล่ามต้องอาศัยที่มีใจรักและมีความสามารถในการใช้ภาษาที่ถูกต้องและแม่นยำ กระชับ งานล่าม เป็นงานที่แปลกและตื่นเต้น เพราะทุกครั้งที่เป็นล่ามแปล เราไม่รู้ว่าจะเจอะเจอสถานการณ์แบบไหนอะไรอย่างไรในชั่วโมงนั้น
เป็นล่ามที่ดีและเป็นล่ามที่เก่ง ไม่เหมือนกัน แต่ทั้งสองอย่าง คนเป็นล่ามสามารถเลือกใช้ได้ในสถานการณ์ที่เหมาะสม ซึ่งต้องใช้สติปัญญา ไหวพริบและประสบการณ์ ล่ามไม่ไช่แปลไปหมดทุกคำพูด ล่ามเน้นใช้คำกระชับ มีไหวพริบจับจุดได้เร็วและถูกต้อง ล่ามที่ดีต้องมีจรรยาบรรณ
- ล่ามอาจดัดแปลงคำพูดให้เข้าใจง่าย แต่ไม่บิดเบือนสิ่งที่ผู้พูดต้องการสื่อ ต้องสำนึกอยู่ทุกขณะว่า ตนเป็นเพียงผู้ถ่ายทอดคำพูดให้แก่บุคคลสองฝ่ายที่ไม่สามารถสื่อสารกันให้เข้าใจกันได้เท่านั้น และไม่ใส่ความคิดเห็นส่วนตัวของตนเองลงไปด้วยในการแปล
- ล่ามจะต้องไม่ปรับเปลี่ยนเนื้อหาคำแปลเพื่อให้ผู้ฟังพอใจบางครั้ง ล่ามจะได้ล่วงรู้ข้อมูลที่เป็นความลับ ดังนั้น ล่ามจะต้องไม่แพร่งพรายความลับออกไป
- ล่ามต้องแปลเก่ง มีความจำดี คิดเร็ว มีสมาธิดี สามารถใช้ทักษะการพูดให้กระชับ
- ล่ามบางครั้งเป็นนักประนีประนอมที่ดี ในสถานการณ์ที่แย่ ๆ ได้เหมือนกัน เหมือนคำพูดที่ว่าน้ำส้มหวานหมดในหยดเดียว
- ล่ามทำงานในสถานที่ต่าง ๆ แยกประเภทตามความสามารถความถนัดของล่ามได้ อาทิ ล่ามตำรวจ ล่ามในศาล
- ล่ามในธุรกิจ ฯลฯ ซึ่งไม่ว่าจะทำงานในจุดไหน ล่ามต้องอาศัยพื้นฐานความรู้ด้านภาษา แล้วยังต้องมีความรู้ในสายงานนั้น ๆ ประกอบด้วย
++ มีหลายคนที่เป็นเด็กลูกครึ่งหรือเด็กไทยแท้ มาอยู่ต่างประเทศนาน สามารถอ่าน เขียนและเข้าใจภาษาต่างประเทศนั้น ๆ ได้ดี แต่ไม่ควรมองข้ามภาษาไทยที่จะสื่อสารด้วย
++ ปัญหาของล่าม
- จากตัวเอง เช่น ฟังไม่ทัน ฟังไม่ออก (ภาษาถิ่น) ตีความผิด จำผิด
- จากผู้พูด เช่น พูดเบา พูดภาษาถิ่น พูดวกวน ไม่ไว้วางใจใคร
- จากบุคคลที่สาม และอื่น ๆ เช่น ถูกกดดัน พูดยาว เสียงรอบข้างดัง
คนเป็นล่ามได้ข้อคิดที่ดีว่า ทุกสิ่งเป็นประสบการณ์และการเรียนรู้ที่ดี เห็นชีวิตจริงของคนที่ลำบากมากกว่าเรา ทำให้เราได้คิด มีเวลาทบทวนชีวิตในวันว่าง ๆ ของเราที่มีความสุข มันเป็นความสุขของเราคนเดียว ขณะที่คนอื่นกำลังลำบาก หากเราสามารถแบ่งปันความสุขและสามารถเป็นส่วนหนึ่งในการช่วยแก้ปัญหาจากสิ่งที่ยากให้กลายเป็นง่ายขึ้นก็เป็นสิ่งที่น่ายินดีทั้งสองฝ่าย จากประสบการณ์ในการเป็นล่าม…เคยถูกถามว่า หนูพูดตั้งยาว แต่พี่พูดสั้นนิดเดียว ….อิหนูที่รัก.. ล่ามต้องใช้ทักษะด้านภาษาปรับคำให้กระชับ เข้าใจง่าย และทำงานแข่งกับเวลาค่ะ…..
ที่เขียนเล่ามาทั้งหมดนี้ โปรดเข้าใจตรงกันนะคะว่า งานล่ามกับงานแปล มันต่างกันตรงนี้นี่เอง เอวัง..
ทิพย์ เวนิส
